woensdag 11 juni 2014

Hoe verleidingen te weerstaan? Probeer eens dankbaarheid

Je vaker dankbaar te voelen blijkt allerlei gunstige effecten te hebben. Zie Waarom zijn we niet vaker dankbaar? Misschien omdat we niet nederig durven te zijn. Daar komt nu onderzoek bij dat laat zien dat gevoelens van dankbaarheid helpen bij het weerstand bieden tegen verleidingen (Gratitude: A Tool for Reducing Economic Impatience (pdf)).

Hoe vaak staan we niet voor de uitdaging om verleidingen het hoofd te bieden? Dat gebeurt in al die gevallen waarin we ons door een bepaalde keuze op korte termijn beter voelen, maar daar op langere termijn spijt van gaan krijgen. We gaan 's avonds naar de koelkast of kopen een snack op het station, terwijl we later denken, ik wordt echt te dik, ik zou hier mee moeten ophouden. Zo ben ikzelf slecht bestand tegen de verleiding van chocola. Of we blijven op de bank hangen, terwijl we beter naar buiten zouden kunnen gaan om een eindje te wandelen of te fietsen. Of we kopen, steeds impulsief, te veel spullen, terwijl we eigenlijk het geld er niet voor hebben. (Update. Of we bezwijken voor de verleiding om onszelf te verrijken, met een gerede kans dat dat eens aan het licht komt, als we een positie hebben die zulks toelaat.)

Verstandiger zou het dus zijn om weerstand te bieden tegen die verleidingen.En dat is ook precies wat vaak geadviseerd wordt: wees verstandiger! Onderdruk je verlangen, houd het hoofd koel, denk aan de spijt die je later zult gaan krijgen. Kortom: wilskracht en zelfbeheersing! Met veel inspanning moet het lukken.

Maar als je bij jezelf te rade gaat en om je heen kijkt, dan weet je dat het verstand vaak niet zegeviert over de emoties. Daarom is het interessant dat nu blijkt dat de emotie van de dankbaarheid wel eens een probaat middel zou kunnen zijn tegen de emotie van het verlangen naar de korte termijnbeloning. Emoties bestrijd je misschien beter met tegengestelde emoties dan met verstandelijke overwegingen en redeneringen.

Wat zijn de aanwijzingen hiervoor? De onderzoekers wekten bij proefpersonen gevoelens van dankbaarheid op door hen terug te laten denken aan een gebeurtenis die dankbaarheid bij hen opriep. En daarover in vijf minuten een verslagje van te laten schrijven. Daarna moesten ze een aantal keuzes maken tussen het ontvangen van een klein bedrag aan geld meteen of een groter bedrag in de toekomst. Een bekende test voor de mate waarin je in staat bent om behoeftebevrediging uit te stellen. Of andersom, voor hoe ongeduldig je bent.

Het bleek toen dat degenen waarbij dankbaarheid was opgewekt meer kozen voor uitstel van beloning. Dus meer weerstand boden tegen de verleiding van de onmiddellijke beloning. Meer dan andere proefpersonen waarbij een geluksgevoel was opgewekt. En meer dan anderen in de zogenaamde neutrale conditie van het experiment.

Conclusie: de emotie van de dankbaarheid is een wapen tegen de emotie van het willen bevredigen van het verlangen. Als wilskracht niet lukt, wat geen schande is, probeer dan dankbaarheid.

Overigens: dat we zo vaak weerstand moeten bieden tegen verleidingen is natuurlijk een maatschappelijk, niet een psychologisch probleem. Een probleem dat we alleen met zijn allen kunnen oplossen door overheidsmaatregelen te bepleiten om de commercie terug te dringen.

Geen opmerkingen: