dinsdag 12 juli 2016

Door eenzaamheid meer paranoïde gedachten

We wisten al dat het dagelijks ervaren van veel gedoe (daily hassles) de kans vergroot op waandenkbeelden. Dat gedoe bestaat uit zaken als een hekel hebben aan je werk, teleurstellingen in vriendschappen, geldzorgen, niet gewaardeerd worden en je eenzaam voelen.

En bij die waandenkbeelden gaat het om positieve antwoorden op vragen als "Denk je wel eens dat mensen jouw gedachten kunnen lezen?", "Denk je wel eens dat andere mensen niet zijn wat ze voorwenden te zijn?", "Denk je wel eens dat je gevolgd wordt?", "Denk je wel eens dat je bent voorbestemd om een heel belangrijk iemand te worden?", "Denk je wel eens dat jij speciaal dicht bij God bent?" en "Denk je wel eens dat mensen vreemd naar je kijken om hoe je er uit ziet?'

Nu is er nieuw onderzoek dat doet vermoeden dat het vooral die eenzaamheid is waar het om draait. Uit de studie The impact of loneliness on paranoia: An experimental approach blijkt namelijk dat het bij mensen opwekken van eenzaamheidsgevoelens er toe leidt dat ze meer paranoïde gedachten hebben.

Dat opwekken van het gevoel eenzaam te zijn gebeurde door mensen de vraag te laten beantwoorden of ze zich soms eenzaam, eenzaam of vaak eenzaam voelen. En ze vervolgens de feedback te geven dat ze veel meer of juist veel minder eenzaam zijn dan gemiddeld. (Uiteraard kregen ze na het onderzoek te horen dat die feedback gefingeerd was. Een en ander met goedkeuring door een ethische commissie.)

Het blijkt dan dat degenen die te horen hebben gekregen dat ze eenzamer zijn dan gemiddeld, daarna meer paranoïde gedachten hebben dan degenen die te horen hebben gekregen dat ze minder eenzaam zijn dan gemiddeld. Zie hier voor een Paranoia Checklist.

Het is een klein onderzoek met maar 60 proefpersonen. Maar het geeft een aanwijzing voor een oorzakelijk verband: eenzaamheid maakt paranoïde. En dat is interessant, want je zou ook kunnen denken dat dat verband andersom ligt: als je paranoïde bent, vinden andere mensen je raar en daardoor wordt je eenzaam.

Verrassend lijkt het niet. Iedereen heeft wel eens vreemde gedachten. Zo makkelijk is het niet altijd om je gedachten in goede banen te leiden. Maar het helpt als je omringd bent door anderen die je zo nu en dan corrigeren. Als die er niet zijn, dan is die rem er niet.

Het geeft te denken over de berichten in de media over kennelijk verwarde personen die overlast veroorzaken. En, ernstiger, over verwarde personen die met een wapen om zich heen gaan schieten.

Eenzaamheid lijkt individueel en maatschappelijk een veel groter probleem dan meestal gedacht wordt.

Geen opmerkingen: